KOLEGIUM ZAKŁADÓW LECZNICTWA OTWARTEGO
Biuro Organizacyjne
30-695 Kraków
ul. Schweitzera 7
Tel. 012 371 19 31
Fax 012 371 19 33
biuro@kzlo.pl
W związku z licznymi zgłaszanymi do Izby problemami w kontaktach z organami SANEPID, a co za tym idzie presją niezasadnie wywieraną na lekarzy i pielęgniarki, przedstawiamy Państwu krótką informację na temat zasad wynikających z przepisów prawa, a dotyczącą powtarzających się sytuacji w Waszej pracy przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych w związku z epidemią COVID-19:
PRZYPADEK 1:
Pacjent, powracający z zagranicy, objęty zostaje 14-dniową kwarantanną. Lekarze sygnalizują powtarzające się sytuacje, kiedy urzędnicy SANEPID informują takie osoby, że zwolnienie lekarskie (e-ZLA) dla osoby powracającej z zagranicy i członków jej rodziny, objętych obowiązkową kwarantanną, wystawia lekarz POZ (inny lekarz).
Taka informacja jest nieprawdziwa.
Zgodnie bowiem z § 2 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. 2020 r. poz. 491) osoba przekraczająca granicę państwową podlega z mocy prawa obowiązkowej kwarantannie, trwającej 14 dni, licząc od dnia następującego po przekroczeniu tej granicy. Konsekwentnie w myśl § 3 ust. 1 zd. 2 tego rozporządzenia nie jest wydawana żadna decyzja organu inspekcji sanitarnej (kwarantanna z mocy prawa).
Natomiast osoba poddana takiej obowiązkowej kwarantannie z mocy prawa:
1) informuje pracodawcę o jej odbywaniu (za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, w tym przez telefon) – § 3 ust. 2 ww. rozporządzenia,
2) w celu uzyskania zasiłku chorobowego (wynagrodzenia za czas choroby) osoba ta, w terminie 3 dni roboczych od dnia zakończenia obowiązkowej kwarantanny, składa pracodawcy pisemne oświadczenie potwierdzające odbycie obowiązkowej kwarantanny. Oświadczenie to można złożyć za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności – § 3 ust. 2 ww. rozporządzenia.
W przypadku, gdy pracodawca nie jest już zobowiązany do wypłaty (wynagrodzenia za czas choroby) wówczas przekazuje to oświadczenie do ZUS i stanowi ono „dowód usprawiedliwiający nieobecność w pracy w okresie odbywania obowiązkowej kwarantanny”.
Jak zatem widać, w takim wypadku nie jest wystawiane przez jakiegokolwiek lekarza zwolnienie lekarskie (e-ZLA) dla osoby poddanej obowiązkowej kwarantannie.
Ponadto, oficjalny komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego w sprawie schematu postępowania dla POZ i NiŚOZ z dnia 10 marca 2020 r. stwierdza: „Poinformuj pacjenta, że decyzję o nałożeniu kwarantanny podejmuje państwowy powiatowy inspektor sanitarny. Taka decyzja jest tożsama ze zwolnieniem lekarskim i lekarz nie wystawia ZUS ZLA”. (https://www.gov.pl/web/koronawirus/komunikat-glownego-inspektora-sanitarnego-w-sprawie-schematu-postepowania-dla-poz-i-nisoz)
Wreszcie, zgodnie art. 34 ust. 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2019 r. poz. 1239 ze zm.) „osoby, które były narażone na chorobę zakaźną lub pozostawały w styczności ze źródłem biologicznego czynnika chorobotwórczego, a nie wykazują objawów chorobowych, podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej przez okres nie dłuższy niż 21 dni, licząc od dnia następującego po ostatnim dniu odpowiednio narażenia albo styczności”.
Domownicy osoby powracającej z zagranicy (przebywające z nią wspólnie w jednym mieszkaniu lub domu) powinni być objęci obowiązkową kwarantanną lub nadzorem epidemiologicznym na podstawie decyzji organu inspekcji sanitarnej. Osoba powracająca z zagranicy powinna przekazać już na granicy informacje o wszystkich domownikach, którzy będą wspólnie z nią zamieszkiwać w miejscu odbywania kwarantanny.
Praktyczna wskazówka: w przypadku kontaktu osoby poddanej kwarantannie z lekarzem należy pouczyć tę osobę, aby w sytuacji, gdy w miejscu kwarantanny jest więcej osób, niż podał w trakcie przekraczania granicy, to jest ona zobowiązana niezwłocznie skontaktować się z SANEPID (najlepiej wysłać mail: na adres ep@pssekrakow.pl lub telefonicznie w razie braku możliwości wysłania maila) i uzupełnić wykaz o dodatkowe osoby. Wszystkie osoby mieszkające z osobą, która powróciła z zagranicy, powinny być objęte obowiązkową kwarantanną na podstawie decyzji administracyjnej SANEPID. Osoby objęte kwarantanną otrzymają zwrotnie na podany adres mailowy decyzję administracyjną o objęciu kwarantanną. Dodatkowo informacja o objęciu kwarantanną, dotycząca osób przebywających pod wskazanym adresem, jest umieszczana w systemie EWP i przekazywana między innymi do ZUS. Wszystkie osoby aktywne zawodowo, wykazane w EWP i objęte kwarantanną, nie wymagają wystawiania e-ZLA. Za czas kwarantanny każdy ubezpieczony ma prawo do świadczeń na ogólnych zasadach (na podstawie decyzji SANEPID).
PRZYPADEK 2:
Pacjent, u którego wystąpiły objawy wskazujące na zakażenie SARS-Cov-2, nie wyraża zgody na leczenie szpitalne. Lekarze sygnalizują sytuacje, że w takich sytuacjach urzędnicy SANEPID informują jakoby to lekarz kierujący na hospitalizację miał zapewnić transport i kontynuację leczenia.
Tymczasem tok czynności w takich sytuacjach powinien być następujący:
Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2019 r. poz. 1239 ze zm.) w przypadku podejrzenia lub rozpoznania zachorowania na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, lekarz przyjmujący do szpitala, kierujący do izolacji, kwarantanny lub zlecający izolację w warunkach domowych, kierując się własną oceną stopnia zagrożenia dla zdrowia publicznego, poddaje osobę podejrzaną o zachorowanie, chorą na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lub osobę narażoną na zakażenie hospitalizacji, izolacji, kwarantannie, badaniom lub zleca izolację w warunkach domowych, również w przypadku, gdy brak jest decyzji, o której mowa w art. 33 ust. 1, a osoba podejrzana o zachorowanie, chora lub narażona na zakażenie nie wyraża zgody na hospitalizację, izolację, kwarantannę, wykonanie badania lub izolację w warunkach domowych.
W wypadku zatem, gdy pacjent odmawia poddania się obowiązkowej hospitalizacji, lekarz kierujący na taką hospitalizację ma obowiązek zawiadomić o powyższym SANEPID, który wówczas powinien:
1) wydać decyzję z art. 33 ust. 1 ww. ustawy, tj. decyzję o poddaniu takiej osoby obowiązkowej hospitalizacji,
oraz, w przypadku dalszej odmowy wykonania tego obowiązku
2) nałożyć karę pieniężną w drodze decyzji administracyjnej z art. 15zzzn ust. 1 ustawy z dnia z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. 2020 r. poz. 374 ze zm.), który przewiduje m.in., że „W razie stwierdzenia naruszenia obowiązku hospitalizacji (…), państwowy powiatowy inspektor sanitarny nakłada na osobę naruszającą taki obowiązek, w drodze decyzji, administracyjną karę pieniężną w kwocie do 30 000 zł.”.
Dopiero takie decyzje podlegają egzekucji z wykorzystaniem przymusu państwowego.
Naszym zdaniem o takiej sytuacji lekarz powinien również poinformować właściwą jednostkę Policji, bowiem po stronie pacjenta – już na podstawie samego orzeczenia lekarza – powstaje prawny obowiązek poddania się leczeniu szpitalnemu, natomiast jego opór wobec hospitalizacji może spowodować narażenie na zakażenie lub zakażenie wielu zdrowych osób.
PRZYPADEK 3:
Pacjenci przyjmowani w SOR szpitala zakaźnego z podejrzeniem zakażenia SARS-Cov-2, u których pobrano wymaz na badanie RT PCR, są następnie kierowani do domu, gdzie mają pozostać do czasu uzyskania wyniku badania, przez co w tym czasie kontaktują się z domownikami, w tym osobami dalej czynnie pracującymi. Często z SOR szpitala zakaźnego nie jest kierowana informacja do SANEPIDU o podejrzeniu zakażenia i oczekiwaniu na wynik. Jednocześnie osoba z podejrzeniem jest informowana, że zwolnienie lekarskie (e-ZLA) wystawi lekarz POZ.
Takie postępowanie jest błędne.
Zgodnie z powołanym już wyżej art. 35 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2019 r. poz. 1239 ze zm.):
1) w przypadku podejrzenia (…) zachorowania na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, lekarz przyjmujący do szpitala, kierujący do izolacji, kwarantanny lub zlecający izolację w warunkach domowych, kierując się własną oceną stopnia zagrożenia dla zdrowia publicznego, poddaje osobę podejrzaną o zachorowanie, chorą na chorobę szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną lub osobę narażoną na zakażenie hospitalizacji, izolacji, kwarantannie, badaniom lub zleca izolację w warunkach domowych, również w przypadku, gdy brak jest decyzji, o której mowa w art. 33 ust. 1, a osoba podejrzana o zachorowanie, chora lub narażona na zakażenie nie wyraża zgody na hospitalizację, izolację, kwarantannę, wykonanie badania lub izolację w warunkach domowych.
2) o przyjęciu do szpitala albo skierowaniu do izolacji, kwarantanny lub zleceniu izolacji w warunkach domowych, osoby, o której mowa w ust. 1, lekarz przyjmujący do szpitala, kierujący do izolacji, kwarantanny lub zlecający izolację w warunkach domowych, jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić państwowego powiatowego inspektora sanitarnego właściwego dla szpitala, miejsca izolacji, odbywania kwarantanny lub izolacji w warunkach domowych.
A zatem, w takiej sytuacji, czynności – zgodnie z prawem – powinny być podejmowane w następującej kolejności:
1) lekarz SOR szpitala zakaźnego zobowiązany jest – po skierowaniu pacjenta do domu na izolację (do czasu uzyskania wyniku badania) – poinformować natychmiast właściwy SANEPID o podejrzeniu wystąpienia zachorowania oraz o skierowania pacjenta do izolacji,
2) właściwy SANEPID powinien wydać decyzję o kwarantannie takiej osoby oraz osób wspólnie z nią zamieszkujących na podstawie art. 33 ust. 1 ww. ustawy,
3) zwolnienie lekarskie dla osoby podejrzanej o zachorowanie (jeśli zachodzą podstawy do jego wydania – vide objawy choroby) powinien wydać lekarz, który wykonał badanie (lekarz SOR),
4) w każdym innym wypadku decyzja SANEPID o kwarantannie takiej osoby (takich osób) jest podstawą do ubiegania się o wynagrodzenie za czas choroby lub zasiłek chorobowy z ZUS.
Koordynator ds. Organizacyjnych KZLO
Dr Jerzy Radziszowski